Laatst las ik een prachtige, inspirerende tekst uit het oude China, over luisteren zonder oordeel. In mijn werk als teamcoach komt het onderwerp ‘oordelen’ vaak aan bod. Daarom deze blog. Want betekenis geven lijkt automatisch te gaan, maar hoeft niet. We kunnen leren luisteren zonder oordeel.
Overigens is oordelen, en het oordeel over het oordeel, iets wat altijd actueel is.
Zo was een van de hoogtepunten uit Bob Dylan’s carrière het Halloween-optreden van 31 oktober 1964. Hij opende het concert met ‘The times they are a-changin’, een protestsong die dat jaar overal op straat te horen was. Het nummer gaat over het verzet tussen twee generaties.
Misschien wel de bekendste zin uit het nummer is ‘Don’t criticize what you can’t understand’. En die woorden kan je op allerlei manieren interpreteren. Ik vind het een zin om over na te denken. Maar eerst neem ik je verder mee terug de tijd in. Naar een zenmeester rond 1600.
Zenmeester Han Shan over luisteren zonder oordeel
Omdat ik de tekst zo mooi en inspirerend vind, neem ik hem in zijn geheel over:
Elke keer opnieuw wanneer ik Miao Feng opzocht in zijn hut, stoorde mij het gebulder van de wind en het geluid van stromend water aldaar. Maar hij leek er geen last van te hebben; ik vroeg hem hoe dat mogelijk was.
Hij antwoordde: “De ergernis die jij voelt wordt voortgebracht door je eigen geest. Je wordt het geluid gewaar en interpreteert het als lawaai. Je zou er beter aan doen te luisteren zonder oordeel en je volledig te concentreren op het luisteren zelf, zodat er geen gedachte meer kan opkomen. De ouden zeiden dat wie hoort zonder zich vast te klampen, dat wie naar geluid kan luisteren zonder daarbij te denken, spoedig de al-omvattende wijsheid zal bereiken.”
In de hoop mij deze techniek eigen te maken, ging ik elke dag naar de houten brug en probeerde naar het water te luisteren, zonder daarover na te denken of aan iets anders te denken. Aanvankelijk hoorde ik alleen maar lawaai. Mijn geest bleef denken. Maar na wat langer oefenen begon mijn geest rustig te worden.
Toen, op een dag, toen de gedachten niet meer als water in mij omhoogrezen, raakte ik zo verzonken in het geluid dat ik mijzelf vergat. Het lawaai en ikzelf bestonden niet meer. Diepe vrede omhulde mijn geest. Wanneer ik na deze ervaring een geluid hoorde dat mij vroeger geïrriteerd zou hebben, hoefde ik mij alleen maar te concentreren op het geluid zonder dat in mijn geest te overdenken, om opnieuw in diezelfde serene toestand terecht te komen.
Bron: zenmeester Han Shan (1546-1623)
Last hebben van de sluier van het oordeel
In mijn werk als Teamcoach en Personal coach komt het onderwerp ‘oordelen’ vaak aan bod.
Mijn klanten leren hoezeer ze zelf last hebben van de sluier van het oordeel… Hoezo? We zijn in de praktijk snel geneigd een situatie te beoordelen langs de meetlat van onze eigen normen. Wij vinden er wel wat van! Wij weten immers wel wat goed is en wat fout, wat klopt en wat niet.
We zijn dan ook niet zo goed in staat om te luisteren naar de ander, zonder meteen wat te vinden van wat de ander zegt. En écht luisteren met onze aandacht volledig, voor 100%, bij de ander is dan niet meer mogelijk. Onze gedachten, onze oordelen, staan in de weg. Dat zijn de stemmetjes waar we naar luisteren.
Als het oordeel je in de weg zit, is het moeilijk om een ander goed te begrijpen, te accepteren, of minstens te respecteren. Laat staan om nieuwe inzichten op te doen.
Probeer het eens: luisteren zonder oordeel
Ik nodig je van harte uit het eens te doen, zonder oordeel te luisteren…
En als het niet zo goed lukt en je merkt dat je gedachten zich snel aan je opdringen, ben dan mild voor jezelf, en oordeel niet. Want ook een oordeel over jezelf zal je niet verder helpen om jezelf te horen.
Hoe goed lukt het jou om te luisteren zonder oordeel naar jezelf en naar anderen? Wil je hier met mij verder over praten, over hoe je in je werk als manager je oordeel opzij kan zetten? Boek dan een gratis adviesgesprek.
